Wereldoorlog II in Kontich en Waarloos
Was je 11 jaar bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, dan ben je nu reeds 90 jaar oud. Herinneringen beginnen dan ook te vervagen. Doorgaans hebben we allemaal nog wel iemand gekend die over de oorlog heeft verteld. Kontich en Waarloos kregen dan ook hun deel van het leed en de gruwel. Een selectie uit een aantal verhalen en feiten.
De CRAB’s (le Centre de Recrutement de l’Armée Belge of het Rekruteringscentrum van het Belgische Leger)
De Belgische overheid riep de niet gemobiliseerde jonge mannen tussen de 16 en de 35 jaar op om zich als reservesoldaat aan te bieden (de CRAB’s). Zij moesten vluchten naar het westen van het land, en later naar Frankrijk. Vanuit Waarloos vertrokken zo’n 89 jongens. In het bombardement van Abbeville, een treinknooppunt, zouden 3 jongens uit Kontich en 3 uit Waarloos om het leven komen. Sommigen haakten onderweg al af. Zij die tot in het zuiden van Frankrijk (Vichy-Frankrijk) geraakten, konden na enige tijd terug naar huis.
De brigade Piron
Voor 5 CRAB’s uit Kontich liep het verhaal anders af. In de algemene verwarring kwamen ze in de havenstad Cherbourg terecht, waar ze op de boot naar Engeland werden gezet. Uiteindelijk namen ze dienst in de later opgerichte Brigade Piron (de Belgische 1° Infanteriebrigade). Na 4 lange jaren wachten zouden ze deelnemen aan de bevrijding van Brussel en Nederland.
Het verhaal van een Kontichse moeder
Haar 2 dochtertjes verbleven in een schoolkolonie in Oostduinkerke. In de zoektocht naar haar kinderen – die ondertussen naar Frankrijk waren geëvacueerd, kwam moeder in Engeland terecht. Het zou meer dan 5 jaren duren, vooraleer ze haar kinderen terugzag.
Het verhaal van een latere burgemeester van Kontich: Jean van den Wyngaert
Soldaat in de 18-daagse veldtocht werd hij als krijgsgevangene afgevoerd naar Duitsland. Kort na zijn terugkeer werd hij voor verplichte arbeidsdienst terug naar Duitsland gestuurd. Tijdens het bombardement op Hamburg ontsnapte hij terug naar België en dook hij onder in Wallonië. Daar sloot hij zich aan bij het verzet in de bossen van Géronville (tussen Villers-la-Ville en Gembloux).
 De Michel Geysemansstraat
De vroegere Reetsche Steenweg werd al in 1944 omgedoopt tot de Michel Geysemansstraat. Michel Geysemans, reserve-officier, was als actief lid van de weerstand, maandenlang opgesloten in Breendonk. Hij werd ter dood veroordeeld door het Duits Veldgerecht.
De opgeëiste kerkklokken
In 1943 wordt de gemeente Waarloos verwittigd dat twee klokken uit de toren zouden worden verwijderd. Alleen de oudste klok, de Sint-Michielsklok bleef gespaard.
In 1944 worden ook de twee grootste klokken van de Sint-Martinuskerk stukgeslagen voor de oorlogsindustrie. Slechts de kleinste klok bleef gespaard.
Bombardementen
Bij het begin van de oorlog wordt in de Pierstraat een boerderijtje getroffen door afweergeschut.
De salvo’s van een pantsertrein beschadigen het Vrij Technisch Instituut van Kontich en het Sint-Rita College.
In 1944 worden 44 Kontichse slachtoffers van het Amerikaans bombardement op Mortsel in Kontich begraven. Ook Waarloos telt een slachtoffer. Een aantal inwoners van het geteisterde Mortsel krijgt onderdak in Waarloos.
Op de Reep wordt een constructiewerkplaats gebombardeerd.
 
De bevrijding op 4 september 1944
De pantsertroepen van het Royal Armoured Corps van generaal Dempsey komen vanuit Boom op 4 september 1944 Kontich binnenrollen. Ze zijn onderweg naar Antwerpen. Duitse krijgsgevangenen worden opgesloten in de feestzaal van de zusters. Zaal Sparta wordt een interneringsplaats voor van incivisme verdachte personen. Terwijl de repressie huishoudt wordt op 5 september een Te Deum gevierd in de Sint-Martinuskerk.
Onze gemeenten vieren de bevrijding niet anders dan de omliggende gemeenten.
De vliegende bommen - V1’s en V2’s
Op Kontichs grondgebied vallen 40 V1’s en 14 V2’s. Ze maakten 5 dodelijke slachtoffers. Bij inslagen buiten Kontich verloren nog eens 5 Kontichnaren het leven.
Op Waarloos’ grondgebied vallen 12 V1’s en 1 V2, met 2 dodelijke slachtoffers; 208 van de 336 huizen worden door de bommen geteisterd.
V-dag zou slechts op 8 mei 1945 kunnen worden gevierd, 9 maanden na de bevrijding van onze gemeente. Maar nog was het leed niet geleden. In de loop van 1945 kwamen de overlevenden van de concentratiekampen terug. Er waren diepe wonden geslagen. Fysiek en mentaal.
Ter ere van de bevrijding, nu 75 jaar gelden – en ter herinnering aan de slachtoffers van de oorlog, luiden de kerkklokken op 4 september 2019.
Ondertussen herhaalt deze gruwel zich elders, zij het op kleinere schaal.
(Voornaamste bron: de brochure Kontich-Waarloos en de bevrijding 1944 – 1994 (PDF, 30 KB), uitgegeven in 1994 door de gemeente Kontich.)
Tekst: Erwin Van de Velde. Foto’s: Koninklijke Kring voor Heemkunde Kontich.
Uit het Informatieblad van de gemeente Kontich, september 2019.
En vind HIER de lijst van alle heemkundige "Sprokkels" over Kontich-Waarloos.
|
